شاهین در دو تیپ پایه (s) و فول آپشن (g) معرفی شده است. مدل پایه فاقد سانروف، سامانه تهویه خودکار، سیستم مولتی مدیا و دکمه های روی فرمان است. به علاوه ظاهرا قرار است شاهین اتوماتیک نیز معرفی شود که اطلاعات دقیقی از نوع گیربکس استفاده شده در این مدل ارائه نشده است، هر چند گمانه زنی ها گیربکس CVT را محتمل تر میدانند حال با توجه به اینکه مدتی از حضور این خودرو در بازار میگذرد، در این مقاله ترفند خودرو تصمیم گرفتیم به برخی از معایب شاهین سایپا و اینکه به چه دلایلی شاهین نخریم بپردازیم.
کافی است نگاهی به بازدهی خودروهای توربوی امروزی بیاندازیم تا مشخص شود این پیشرانه از نظر بازدهی در چه وضعیتی قرار دارد. برای مثال هوندا سیویک مدا ۲۰۲۲ با موتور ۱.۵ لیتری توربو میتواند ۱۷۴ اسب بخار قدرت تولید کند، این در حالیست که حداکثر توان موتور شاهین با همین حجم، ۱۱۰ اسب بخار است. شاهین از یک پیشرانه ۱.۵ لیتری ۸ سوپاپ (پیشرانه مورد استفاده در تیبا و ساینا) بهره میبرد که قادر به تولید ۱۱۰ اسب بخار قدرت و ۱۷۸ نیوتن متر گشتاور است که این نیرو را به کمک یک گیربکس ۵ سرعته دستی به چرخ های جلو منتقل میکند. در واقع استفاده از موتور توربو به دلیل افزایش بازدهی موتور است. معمولا طراحان موتور، با استفاده از توربوشارژر میتوانند خودرویی تولید کنند که با حجم موتور و مصرف سوخت کمتر، توان بیشتری تولید کند. از سوی دیگر استفاده از ۴ سوپاپ در هر سیلندر بازدهی موتور را افزایش میدهد. استفاده همزمان از سیستم توربوشارژر و ۲ سوپاپ در هر سیلندر (که تقریبا منسوخ شده است) به نوعی تناقض در هدف طراحی است که سایپا آن را انجام داده است. در ابتدا قرار بود سایپا از موتور ۱.۶۵ لیتری برلیانس استفاده کند ولی به دلیل تحریمها موفق به این کار نشد. در ادامه سایپا به سراغ موتور EF7 ایرانخودرو رفت اما باز هم به نتیجه نرسید. در نهایت تصمیم اتخاذ شده استفاده از موتور تیبا با اضافه کردن توربوشارژر بود. این در حالیست که همین شرکت در سال ۱۳۸۴ اقدام به تولید خودروی ریو میکرد که ۱۷ سال پیش با همین حجم پیشرانه و با یک موتور ۱۶ سوپاپ ۹۷ اسب بخار تولید میکرد. از سوی دیگر استفاده از توربوشارژر حساسیت موتور به ویژه نسبت به کیفیت سوخت را بالا برده و هزینه های تعمیر و نگهداری آن را افزایش میدهد و همینطور پیشرانه ۸ سوپاپ شاهین که به سیستم پرخوران نیز مجهز شده است سر و صدای زیادی در دور موتورهای بالا در کابین خودرو ایجاد میکند که در مقایسه با رقبا باید گفت شاهین حرف چندانی در این زمینه ندارد، برای نمونه دنای معمولی با یک موتور ۱.۷ لیتری توان بیشتری ایجاد میکند، شتابگیری بهتری دارد و همینطور دردسرهای یک موتور توربو را هم با خود یدک نمیکشد.
برخی از مالکین شاهین گزارشهایی در مورد خرابیهای زودهنگام و کیفیت متریال در بعضی از قطعات این خودرو را ارائه کرده اند. این در حالیست که زمان زیادی از عرضه شاهین به بازار نمیگذرد و اکثر نمونه ها دارای کارکرد خیلی زیادی نیستند. برای مثال خرابی گیربکس، توربو، بخاری، سیستم تعلیق، سر و صدای کمک فنرها و کیفیت رنگ از جمله این گزارشات بوده است. به نظر میرسد بخش اعظم این مشکلات به کیفیت پایین قطعات و بخشی هم به اشکالات طراحی مربوط باشد. تقریبا همه خریداران خودروهای ایرانی جدید اتفاق نظر دارند که کیفیت خودروهای داخلی حتی در مقایسه با سالهای نه چندان دور افت داشته است اما به نظر میرسد وضعیت شاهین در این رنج قیمتی تاحدودی بدتر هم باشد.
علیرغم ظاهر جلوی خودرو، نمای عقب خودرو چندان زیبا و متناسب نیست، صندوق عقب در ارتفاع نسبتا زیادی قرار گرفته است و همین ارتفاع دید عقب را محدود کرده است، اگرچه این ایراد با وجود سنسور و دوربین عقب تا حدی جبران میشود.
امروزه در تمام دنیا سامانه کنترل پایداری یک ضرورت به حساب میآید. وجود این سامانه به پایداری بهتر خودرو در پیچها کمک میکند و امنیت بیشتری را برای سرنشینان فراهم می نماید. کم لطفی نسبت به مسائل ایمنی از سوی خودروسازان داخلی نکته جدیدی نیست اما با توجه به پیشرفتهای به وجود آمده در بحث ایمنی خودروهای روز دنیا و ادعای سایپا در رابطه با ایمنی شاهین، جای خالی این سامانه کاملا احساس میشود. به نظر میرسد تارای ایران خودرو با توجه به تجهیز به این سامانه وضعیت بهتری داشته باشد. البته در صورت نصب سیستم کنترل پایداری احتمالا باید انتظار میداشتیم سایپا توجه به زاویه پیچش در پیچ را نیز به همراه توجه به زاویه تصادف در دستور کار رانندگان شاهین قرار میداد!
شاهین در مجموع ظاهر قابل قبول، امکانات نسبتا خوب و فضای کابین خوبی را با توجه به قیمت ارائه میکند اما از بزرگترین معایب شاهین سایپا موتور کم بازده و منسوخ شده آن است. این در شرایطی است که با وجود توربوشارژر، حساسیت موتور به نگهداری اصولی و کیفیت بنزین بالاتر بوده ولی در عمل مزیتهای توربوشارژر چندان به چشم نمی آید. همچنین قابلیت اطمینان پایین این خودرو میتواند خریداران را به دردسر بیاندازد. اگر به دنبال خودرویی صفر کیلومتر با پیشرانه کم دردسرتر هستید هستید و ایرادات مطرح شده در مقاله جزو موارد اولویت خرید شما می باشد در این رنج قیمتی میتوانید نیم نگاهی به دنای معمولی، ۲۰۷ صندوق دار و یا تارا بیندازید که البته بودجه بیشتری را میطلبد. همچنین میتوان نیم نگاهی به بازار دست دوم و گزینه هایی همچون تندر ۹۰ داشت که خودروهای قابل اطمینان تری محسوب میشوند.